W ostatnich latach wspólnota naukowa ponownie zwróciła uwagę na potencjał substancji psychodelicznych jako środków terapeutycznych. Psylocybina, naturalnie występująca substancja znajdująca się w niektórych grzybach, stanęła na czele tych badań. Nowe badanie opublikowane w czasopiśmie Molecular Psychiatry sugeruje możliwe korzyści płynące z użycia ekstraktu z grzybów zawierających psylocybinę w porównaniu z jej chemicznie syntetyzowanym odpowiednikiem w leczeniu zaburzeń psychicznych takich jak depresja, PTSD, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne oraz lęki.
Potencjał terapeutyczny psylocybiny
Bernard Lerer, profesor psychiatrii oraz dyrektor Centrum Badań nad Psychodelikami Hadassah BrainLabs na Uniwersytecie Hebrajskim, wyraził duże zainteresowanie potencjałem substancji psychodelicznych w leczeniu poważnych zaburzeń psychicznych opornych na leczenie. Wśród nich wymienił depresję, PTSD, OCD a nawet schizofrenię.
Skomplikowany skład chemiczny grzybów
Obecne badania kliniczne głównie wykorzystują chemicznie syntetyzowaną wersję psylocybiny. Jednak grzyby zawierające psylocybinę posiadają złożoną mieszaninę związków psychoaktywnych i niepsychoaktywnych, które mogą synergicznie wpływać na ich efekty terapeutyczne. Zjawisko to, znane jako „efekt otoczenia”, sugeruje, że potencjał terapeutyczny substancji psychodelicznej może nie wynikać wyłącznie z jej głównego składnika aktywnego (np. psylocybiny), ale również z udziału innych związków obecnych w naturalnym źródle.
Przeprowadzone badania na myszach dorosłych mężczyzn C57BL/6J, podzielonych na grupy otrzymujące ekstrakt z grzybów, chemicznie syntetyzowaną psylocybinę lub roztwór kontrolny soli fizjologicznej, miały na celu ocenę bezpośrednich efektów behawioralnych oraz potencjalnej neuroplastyczności indukowanej przez psylocybinę.
Znaczenie badań dla terapii psychiatrycznych
Badania wykazały istotne różnice w poziomach niektórych białek synaptycznych, takich jak GAP43, PSD95, synaptofizyna i SV2A, które były znacznie bardziej zwiększone w różnych regionach mózgu przez ekstrakt z grzybów w porównaniu z syntetyczną psylocybiną. Ponadto, analiza metabolomiczna ujawniła odrębne zmiany metaboliczne w korze czołowej myszy traktowanych ekstraktem z grzybów w porównaniu z tymi, które otrzymały syntetyzowaną psylocybinę lub roztwór kontrolny.
Co to wszystko oznacza?
Wyobraź sobie mózg jako bardzo skomplikowaną sieć, gdzie neurony (komórki nerwowe) łączą się z sobą w punktach zwanych synapsami. To właśnie w tych synapsach przekazywane są informacje między neuronami, co pozwala nam myśleć, odczuwać i reagować na świat wokół nas. Aby synapsy mogły prawidłowo funkcjonować, potrzebują specjalnych białek, które można porównać do robotników budujących i naprawiających mosty między wyspami, czyli w tym przypadku między neuronami.
Badanie, o którym mówimy, porównało efekty dwóch różnych źródeł psilocybiny (substancji występującej w niektórych grzybach, mającej wpływ na nasz mózg) na te właśnie „robotniki” w mózgu myszy. Jedno źródło to ekstrakt z grzybów, który oprócz psilocybiny zawiera też inne naturalne składniki. Drugie źródło to czysta, syntetycznie wyprodukowana psilocybina.
Naukowcy zauważyli, że ekstrakt z grzybów sprawia, że w mózgu myszy jest więcej tych „robotników” białek w synapsach niż w przypadku użycia samej syntetycznej psilocybiny. To oznacza, że ekstrakt z grzybów może lepiej wspierać pracę synaps, czyli miejsc, gdzie neurony się łączą i komunikują.
Dodatkowo, kiedy naukowcy przyjrzeli się bliżej, jak działanie tych dwóch źródeł psilocybiny wpływa na metabolizm w mózgu (czyli na to, jak mózg przetwarza różne substancje), odkryli, że ekstrakt z grzybów powoduje inne zmiany w funkcjonowaniu mózgu niż psilocybina syntetyczna lub zwykły roztwór soli (użyty jako kontrola).
Innymi słowy, używanie ekstraktu z grzybów może nie tylko lepiej wspierać budowę i naprawę „mostów” między neuronami, ale także inaczej wpływać na to, jak mózg przetwarza substancje, co może mieć duże znaczenie dla jego zdrowia i funkcjonowania.
Odkrycia te mają potencjalnie dużą wagę dla rozwoju terapii zaburzeń psychicznych. Bernard Lerer zaznacza: „Nasze odkrycia muszą zostać potwierdzone w badaniach na ludziach, ale sugerują, że ekstrakt z grzybów zawierających psylocybinę może oferować terapeutyczne korzyści w porównaniu do chemicznie syntetyzowanej psylocybiny, gdy obie są podawane w tej samej dawce psylocybiny”.
Wnioski i perspektywy
Odkrycia te wymagają potwierdzenia w badaniach na ludziach, jednak sugerują, że ekstrakt z grzybów zawierających psylocybinę może oferować terapeutyczne korzyści przewyższające te obserwowane przy użyciu samej psylocybiny. Bernard Lerer podkreśla znaczenie dalszych badań w celu zrozumienia, co leży u podstaw obserwowanych różnic między ekstraktem a chemiczną psylocybiną.
Badania „Efekt chemicznie syntetyzowanej psylocybiny i ekstraktu z grzybów psychodelicznych na profile molekularne i metaboliczne w mózgu myszy” autorstwa Orra Shahara i współpracowników otwiera fascynującą linię badań z ważnymi implikacjami klinicznymi i zapowiada dalsze prace przenoszące badania z modeli mysich na ludzi.
